Tepe: “İktidarın bizlerle çalışma yapması lazım”

Nilay Meryem ÇÖMLEK

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), artan döviz kurları ve pandemi sebebiyle zor günler geçiren esnaflar için CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun talimatı ile 17 maddelik ‘Esnaf Önlemler Paketi’ hazırladı.

Bartın Kahveciler ve Şerbetçiler Esnaf Odası Başkanı Ayhan Tepe, CHP’nin esnafların pandemi sürecinde yaşamış oldukları sorunları ve onların beklentilerine ilişkin 81 ilde yapılan çalışma ile bir rapor halinde sunulan ‘Esnaf Önlemler Paketi’ için CHP’ye teşekkür etti.

17 maddeyi tek tek ele alarak bir değerlendirme yapan Tepe, bu çalışmanın esnafı ve esnaf odası başkanlarını da mutlu ettiğini belirterek şunları söyledi:

“Bir süre önce CHP Bartın Milletvekilimiz Sayın Aysu Bankoğlu, Odamızı ziyaret etmişti. Eşzamanlı olarak diğer milletvekilleri de kendi memleketlerinde esnaf odalarına ziyaretler düzenlediler. Esnafların pandemi sürecinde yaşamış oldukları sorunları ve onların beklentilerini içeren bir çalışma yapmışlardı. Bu çalışma bizi Oda Başkanı olarak üyelerimiz adına gerçekten memnun etti. Bu ziyaret sırasında kendilerine yaşanan sıkıntıları ve bunların ortadan kaldırılmasına yönelik önerileri raporlar halinde sunduk. Bu raporların dikkate alınmış olması ve bunlarla ilgili çalışma yapılmış olması bizleri gerçekten mutlu etti.

“Esnaf Bakanlığı bugünün konusu değil”

Sayın Kılıçdaroğlu’nun basın toplantısında açıkladığı Esnaf Bakanlığı kurulması şeklindeki maddeye ben bunun şuan için günümüzün sorunu olduğunu düşünmediğim için katılmıyorum. Yani bizim zaten Ticaret Bakanlığımız ve onun bünyesinde de Esnaf ve Sanatkar Genel Müdürlüğümüz var. Odaların yapmış olduğu çalışmalar o Genel Müdürlük üzerinden gidiyor. O bakımdan şu anda böyle bir Bakanlığa ihtiyaç olduğunu değerlendirmiyorum. Ama ileride bunu daha işlevsel bir hale getirmek açısından daha farklı düzenlemeler yapılabilir mi, ya da gerçekten de Esnaf Bakanlığı kurulmalı mıdır, bunun daha sonra tartışılması gerektiğini düşünüyorum.

“Sicil affının süresi revize edilmeli”

Sayın Kılıçdaroğlu’nun gündeme getirdiği bir diğer konu sicil affı oldu. Evet, Sicil Affı ile ilgili bu pandemi sürecinin başında bir düzenleme yapılmıştı. Ama yanılmıyorsam bu sicil affının süresi 12. ayda bitiyor. Şimdi hala normalleşemeyen, yükümlülüklerini yerine getiremeyen esnaflarımızın var olduğu şu süreçte bu sürenin yeniden revize edilmesi gerekiyor. Bu yüzden Sayın Kılıçdaroğlu’nun bunu dile getirmesini mantıklı buluyorum.

Faizsiz ve ödenebilir şekilde taksitlendirilmiş kredi

Yine üçüncü madde olarak ‘esnafımızın kullandığı kredilerin faizsiz ve ödeme gücüne göre taksitlendirilmelidir.’ Evet, krediler verildi. Sıfır puanı dahi olan, kredi notu bozuk olan esnafımıza dahi bu krediler verildi. Bu noktada bizler iktidara gerçekten teşekkür ettik. Minnettarlığımızı da dile getirdik. Fakat şu anda halen çalışamayan esnafımızın büyük bir bölümü bunları geri ödeyebilecek durumda değil. Böyle bir sıkıntımız var ki bunu dile getirmiş olmasını da memnuniyetle karşılıyoruz.

“Stopaj, kiracıdan değil kiraya verenden alınsın”

Sayın Kılıçdaroğlu’nun bir diğer maddesi kiralarda stopajın kaldırılmasıydı. Bu sadece bugünün değil, dünün de sorunuydu. Bunun yarınlarımızın da sorunu olmaya devam edeceğini düşünüyorum. Çünkü bu stopaj olayında şöyle bir sıkıntı var. Biliyorsunuz; stopaj, kiranın vergisi… Yani bizlerin bir gider kalemimizden alınan vergi. Vergi gelir üzerinden alınır. Geliri elde eden kimdir? Kiraya veren. Peki, kiraya verenden vergi almayıp bunu sorumluluk sıfatı ile ya da alacağın güvence altına alınması gibi nedenlerle esnafa yani kiracıya yansıtılmış olması gerçekten bizleri rahatsız ediyor. Biz bununla ilgili de kesinlikle düzenleme yapılmasını, kim gelir elde ediyorsa verginin de bu gelir elde edenden alınmasını sürekli dile getiriyor ve bununla ilgili düzenleme yapılmasını istiyoruz.

“İşyeri kapalı olan esnafın SGK primlerini Hazine ödesin”

Kılıçdaroğlu’nun ‘Esnafın sosyal güvenlik primleri işyeri kapalı olduğu dönemde Hazine tarafından karşılanmalıdır’ şeklinde bir diğer önerisi var. Evet, doğrudur. Burada mağdur olan, hala çalışamayan esnafımız var. Bu esnafımızın her ay bin 100 TL hanesine borç olarak yazmaktadır. Onun için bunların kesinlikle Hazine tarafından ödenmesini bekliyoruz. Bu mağduriyetin bir an evvel sonlandırılması gerektiğini düşünüyoruz.

“Haksız ve insafsız ceza sorunu giderilmeli”

‘Esnafa pandemi sürecinde haksız ve insafsız ceza yazılmamalıdır’ maddesine de katılıyoruz. Bu da bizim bu süreçte sürekli karşı karşıya kaldığımız bir uygulama. Geçen bir üyem ile ilgili açılan bir dava vardı, davada kesilen 3 bin 150 TL’lik ceza 700 küsur liraya düşürüldü. Demek ki orada da bir eksiklik var. Artı, uygulamada şöyle bir sıkıntı var; denetime çıkan personelin bu konuda yeterli donanıma sahip olması gerekiyor. Özellikle gıda işletmelerinde denetim Tarım Bakanlığı’na aittir. Eğer Tarım Bakanlığı’nın yetkisindeki denetlemeyi farklı bir kamu kurum ya da kuruluşuna yaptırdığınız zaman personelin yeterli donanıma sahip olmamasından kaynaklı problemler ortaya çıkıyor.

“Devlet esnafa olan borçlarını ödemeli”

Bir diğer madde ‘Devlet esnafa olan borçlarını ödemelidir’. Bu da yerinde bir tavsiye ve öneri oldu Sayın Kılıçdaroğlu tarafından. Evet, bazı üyelerimizin mahsuplar konusunda sıkıntılar yaşadıklarını görüyoruz. İade konusunda yapılmadığını görüyoruz.

Kağıt para da tehlikeli ama hayatımızda!

Benim üyelerimi daha çok ilgilendiren madde ise ‘Hijyen koşullarının sağlanması şartıyla kahvehanelerde oyunların oynanmasına izin verilmesi’ oldu. Bayramdan önce biz oyunların serbest bırakılmasını beklerken, bayramdan sonra vaka sayısında büyük miktarda artış olması ve okulların hala açılamamış olması, açılmalı mıdır, açılmamalı mıdır? Ya da gerekli hijyen kuralları sağlanabilir mi, sağlanamaz mı? Bu konular bende de tereddüt oluşturmuyor değil. Ama biraz da şöyle değerlendiriyorum. Bugün hayatımızı idame ettirebilmemiz için kağıt para hayatımızda. Kağıt para da aynı tehlikeyi fazlasıyla ortaya koyuyor. Böyle bir gerçek varken, şu anda oyunların serbest bırakılmaması ne derece doğru, ne derece yanlış ben bunu kamuoyunun takdirine bırakıyorum. Ve şunu da sürekli söylüyorum. Eğer oyunlar serbest bırakılamayacaksa bu esnafımıza kısa çalışma ödeneği kapsamında bir yaşam desteği mutlaka verilmelidir.

Kısa Çalışma Ödeneği kaynaklı sorunlar giderilmeli

Küçük esnafımızın yanında çalışanların Kısa Çalışma Ödeneği ile ilgili yaşadığı sorunlar da giderilmelidir. Evet doğru, biz de bazı çalışanlarımızın bu konuda aksaklıklar yaşadıklarına şahit oluyoruz. Bunların bazıları muhasebe işlemlerinden, bazıları başvuruda yapılan aksaklıklardan kaynaklı. Bunun ufak bir revize ile giderilebileceğini düşünüyorum.

Sağlık Bakanlığı’ndan beklentimiz var

CHP’nin bir diğer önerisi ise ‘Kamu kurum ve kuruluşları kapalı olduğu sürece kiracılarından kira almamalıdır’ şeklindeydi. Mesela Milli Eğitim’e bağlı kantin işletmecilerinden bu süreçte kira alınmıyor. Üniversitelerin bir kısmı bu sürece gerçekten riayet etti ama Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastane kantinlerinde normalleşme sürecine geçilen 6. aydan itibaren normal kiraların alındığını görüyoruz. Bu konuda Sağlık Bakanlığı’nın kendi birimlerine yönelik bir talimatname yayınlamasını ve bu yanlışı düzeltmesini bekliyoruz.

“Yapılandırma bekliyoruz”

Kılıçdaroğlu, 12. madde olarak ertelenen vergi ve sigorta primi için salgın sonrası yeniden yapılandırma getirilmesini talep etti. Biz zaten yapılandırma bekliyoruz. Her 3 yılda bir bu ülkede yapılandırma yapılır. Buna şimdi bir de pandemi sürecindeki kısıtlamaların yarattığı sıkıntılar eklendi. Bu sefer yapılandırmayla birlikte bazı ödemelerde af da bulunması gibi talebimiz var.

Esnafa yönelik icralar durdurulmalı

Bir diğer madde esnafımıza yönelik icra işlemlerinin durdurulmasıydı. Bir ay önce bir üyemden gelen mesaj, ‘Başkanım pandemi öncesinden taahhüttüm vardı. Ben bunu bir şekilde yerine getirmeye çalıştım. 4 taksitimi de evlilik yüzüğümü satarak yeniledim ve bir sonraki aya ne satacak bir şeyim kaldı ne de bu parayı ödeyecek gücüm var’ dedi.

Okul kantinlerinden kira alınmamalı

Ben avukatı arayıp bu süreç geçene kadar dursun diye ricada bulundum ama o benim sorunum değil, sorumluluklarınızı yerine getirin yoksa gerekli işlemi yapacağız dedi. Böyle bir durumda çalışamayan esnafla ilgili tedbirlerin alınması gerekiyor. Bu tedbir alınmazsa daha kötü sonuçlar ortaya çıkacak. O yüzden yerinde bir öneri.

14. madde olarak okul kantinlerinden kira alınmamalı.

Okullar yavaş yavaş normalleşmeye adım atmaya başladı. Bakanlık kantini de açmak isteyecektir fakat normalde 50 öğrenci kapasitesi olan kantin şuan 12 öğrenci alabilecek çalışanlarla birlikte 12 olacak. Öğrenciler tedbir gereği alışverişten uzaklaştırılan bilinç oluşturuluyor. Açsalar dahi ben para kazanıp kira ödeyebileceklerini düşünmüyorum. Zaten bu öneriyi de Ankara Kantinciler Odası Başkanı Bayram Şahin bizzat kendisi dile getirmişti ve hazırladığı raporda da dile getirmişti.

“Burada bir sıkıntı var demektir ve giderilmelidir”

15. madde servis işletmelerinden alınan teminat mektupları iptal edilmelidir. Belli bir süre öncesi yapılan ihalede mecburen teminat yatırıldı. Hala normalleşemediyse hala esnaf çalışamadıysa orda hala parası yatıyor. Burada bir sıkıntı var demektir ve giderilmelidir.

Önüne geçileceğini umut ediyoruz

16. madde olarak 6 milyon sokak esnafımız kayıt içine alınmalı ve güvenceye kavuşturulmalıdır. Bu zaten kronik daha önceden beri yaşanan sıkıntı biz hep bunu savunuyoruz. İleriki aşamalarda bunun önüne geçileceğini umut ediyoruz.

Olmazsa olmaz talebimiz!

17. madde olarak pandemi boyunca zarara uğrayan esnafa kira desteği sağlanmalıdır. Bu esnaf bu dükkanları kendi keyfinden kusurlarından kapatmadı. Kapatan kim devlet, sebep halk sağlığı ortada bir sıkıntı var bu bedeli esnafa ödetmek hakkaniyetli değil. Devletimizin kesinlikle kira ödemesi yapmasını talep ediyoruz. Bu bizim olmazsa olmaz taleplerimizdendir.”

“Siyaset yapma zamanı değil”

Pandemi sürecinde esnafın çok günler yaşadığına bir kez daha dikkat çekerek bir ay içerisinde 20 esnafın işletmesini kapattığını dile getirdi. İktidarın esnafla birlikte bir çalışma yapması gerektiğini belirten Tepe, taleplerinin de hızlı şekilde hayata geçirilmesi gerektiğini ifade ederek “Ana muhalefet liderinin milletvekillerine böyle bir talimat vermesi ve böyle bir çalışma yapması oda başkanları olarak  bizleri gerçekten memnun etmiştir. Kendisine teşekkür ediyorum. Bu saatten sonra gereğini yapmak iktidara düşer. İktidarın da bizim taleplerimizi alması lazım. Talepler doğrultusunda çalışmalar yapılmalı ve mağduriyet giderilmeli. Bu süreçte iktidar muhalefet siyaseti, politikası yapma zamanı değil. Üyelerimizi ayakta tutma zamanı. Bir önceki ay 20 üyem üye kaydını sildi. Bu insanlar esnaflığı kapatıyor artık. Kapatan esnafa artık sigorta ödemeyecek, bağ kur ödemeyecek, kira ödemeyecek, alışveriş yapmayacak yanında kimse çalıştırmayacak ve belli bir borçla kapatıyor. Sosyal ve ekonomik anlamda da ciddi sıkıntı demektir. Bir taraftan işçi çıkartmayalım diyoruz bir taraftan da işletmenin kapatılmasına göz yumarsak biz pandemi ile nasıl mücadele edeceğiz. İktidarın ana muhalefet lideri ve bizlerle çalışma yapması lazım. En hızlı şekilde hayata geçirilmesini talep ediyoruz.” dedi.