“Kahverengi kokarca”ya karşı Acil Eylem Planı!

Erkan Hızoğlu

Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Bitki Sağlığı Ve Karantina Daire Başkanvekili Cahit Coşkun Altunoğlu, Ziraat Mühendisi Hüseyin Akyazı, Ankara Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Uzmanları Ziraat Yüksek Mühendisi Erdoğan Ayan, Ziraat Yüksek Mühendisi Tuğba Akdeniz Fırat’ın katılımı ile ‘Bartın İlinde Kahverengi Kokarca Mücadelesi Acil Eylem Planı’ toplantısı yapıldı.

İlk olarak Bartın Tarım ve Orman İl Müdürlüğünü ziyaret eden heyete, İl Müdürü Yasin Önder tarafından ilimizdeki zararlının durumu hakkında bilgi verildi.

Toplantıya İlçe Müdürleri, İl ve İlçe Müdürlüğü teknik personelleri, Bartın Belediyesi Veteriner İşleri Müdürü Muhammet Kaplan, 1899 Sayılı Tarım Kredi Kooperatifi Temsilcisi Gülşah Alagöz katıldı.

Kahverengi kokarca (Halyomorpha halys) zararlısı ve mücadelesi hakkında Karantina Daire Başkanvekili Cahit Coşkun Altunoğlu ve Ziraat Yüksek Mühendisi Erdoğan Ayan sunumlarıyla katılımcılara konunun önemini ve acil eylem planının uygulanmaya başlanması konusunda bilgilendirme yapıldı.

Ülkemizde istilacı tür olan Kahverengi Kokarcanın geçmişi eski tarihlere uzanmadığı, Ülkemize 2017 yılında giriş yaptığı ve 2021 yılında da Bartın’a giriş yaptığı bilgisi ile başlayan sunumda katılımcılara zararlının sistematiği, biyolojisi, konukçuları ve mücadele metotları ile ilgili detaylı bilgi aktarıldı.

Ayrıca zararlı ile mücadelede mekanik (elle toplanarak imha edilmesi) mücadelenin önemine dikkat çekilirken halkın bu mücadeleye destekleri ile zararlı popülasyonunun azaltılabileceği ve ilkbaharda böceğin beslenmeye başlaması ile birlikte çiftçilerin ruhsatlı bitki koruma ürünleri ile kimyasal mücadele ile mücadeleye devam etmeleri gerektiği anlatıldı.

Mücadele yöntemleri anlatılmıştı!

Bartın’da birçok bölgede kahverengi kokarca böceğinin popülasyonu ciddi oranda artış gösterirken tarım bahçelerinden sonra son zamanlarda evleri de mesken tutan kokarca böceği ile mücadeleyi Bartın Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, yaptığı yazılı açıklamayla kamuoyuna ve üreticiye anlatmıştı.   

Tarım ve Orman İl Müdürlüğü’nden yapılan o açıklamada kokarcaya karşı mücadele yöntemleri de anlatılırken şu ifadelere yer verilmişti:

“Ana ürünümüz fındığın önemli zararlılarından olan Kahverengi Kokarca Böceği (Halyomorpha halys) sokucu emici ağız yapısına sahip bir böcek olup ilk kez Eylül 1998'de Kuzey Amerika'da görülmüştür. Kahverengi kokarcaların nimf ve erginleri, 100'den fazla bitki türünde beslenmekte olup; verim ve kalite üzerinde çok büyük zararlar meydana getirmektedir.  Bir dişi birey bir yaprağın üzerine tek seferde paket halinde 28 yumurta bırakabilmekte olup, bir sezonda ortalama 200 yumurta (bu rakam 400 lü rakamlara kadar çıkabilmektedir) yumurtlayabildiğinden popülasyonu hızlı bir şekilde artırabilme kabiliyetindedir.

Kahverengi kokarca zararlısı  günde yaklaşık 30 kilometre uçabildiğinden çok hızlı yer değiştirebilme ve yeni alanlara bulaşma özelliğine sahiptir. Ülkemizde ilk kez 2017 yılında İstanbul’da gözlenen Kahverengi Kokarca zararlısı çok hızlı bir yayılım göstererek birçok ilimize bulaştığı görülmüştür.

İlimizdeki yayılımı takip edildi!

İlimizde Bakanlığımız koordinatörlüğünde böceğin bulaşması ve yayılmasını takip amacıyla her yıl rutin kontroller yapılmıştır. 2021 yılında İlimizde tespit edilmiş olan kahverengi kokarcanın  Ankara Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ile birlikte 2022 yılında 12 noktada, 2023 yılında 15 noktada feromon tuzaklar kurulup ilimizdeki yayılımı takip edilmiştir. Bu yıl tuzaklardaki zararlı sayısında önemli ölçüde artış olduğu görülmüştür.

Pazar değerini olumsuz etkiliyor

Kahverengi Kokarca, kışı ergin halde çoğunlukla ev, ahır, depo, çatı araları, ardiye gibi kapalı mekânların korunaklı kısımlarında geçirirler. Ayrıca bina cephesinin içine, alt yüzeylere, pencere ve kapı çerçevelerine, bacalara, balkonda veya dışarıda bulunan eşyaların aralarına olmak üzere girebilecekleri büyüklükte her yere girerler.  Bu gibi yerlere girdikten sonra kışlama dönemine geçer ve kışın geçmesini beklerler. Kışlayan erginler ortalama sıcaklık 14 dereceye ulaştığında aktifleşirler ve 17 dereceye ulaştığında kışladığı yerlerden çıkarak beslenirler. Bir süre beslenip yumurta koymaya başlarlar.

Kahverengi kokarcanın beslendiği meyvelerin dış yüzeyinde nekroz alanları veya çukurlu bölgeler oluştuğu gibi, yapraklarda benekler ortaya çıkabilmektedir. Meyvenin aroma ve tadında acılaşma meydana getirmekte olup pazar değerini olumsuz bir şekilde etkilemektedir.

İşte mücadele yöntemleri

Kahverengi kokarca ile kimyasal, biyolojik, biyoteknik ve mekanik mücadele yöntemleriyle mücadele edilebilmekle birlikte mücadele yöntemlerinin dönemleri vardır. Şuan içinde bulunduğumuz dönemde mutlak suretle yapmamız gereken mücadele yöntemi mekanik mücadeledir. Yani kahverengi kokarcanın görüldüğü yerde toplanarak imha edilmesi gerekmektedir. Bu zararlı, kış dönemini Nisan ayının sonuna kadar kışlaklarda geçirdiğinden, kışlamış erginlerin kışlaklardan dağılmadan toplanarak imha edilmesi gelecek yılki zararlı popülasyonunu azaltacaktır. İçinde bulunduğumuz mücadele döneminde 1 tane kahverengi kokarcayı imha ettiğimiz takdirde gelecek sene meydana gelebilecek yaklaşık 200 tane kokarcayı imha ederek zararlının çoğalmasının engelleneceği bilinmelidir. 

Mayıs ayından sonra hareketli olduğu dönemlerde ise ruhsatlı bitki koruma ürünleri ile tarımsal alanlarda ilaçlı mücadele yapılması gerekmektedir.

Üreticilerimizin dikkatli olmaları ve mekanik mücadele çok çok önemli olduğundan halkımızın gerekli duyarlılığı göstermeleri önem arz etmektedir.”