“Yeşil Kalkınma Yolunda Türkiye”

81 il ve 972 ilçeye yaygınlaştırılacak!

Nilay Meryem ÇÖMLEK

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bartın İl Müdürü Ali Özcan’ın katılım sağladığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un başkanlığında Antalya Belek’te düzenlenen ve üç gün süren “Yeşil Kalkınma Yolunda Türkiye” temalı İstişare Toplantısı sona erdi.

Bakanlığa bağlı tüm genel müdürlükler, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlar ve başkanlıklardan oluşan 27 birimin yaptığı sunumlar ve açıkladığı 2022-2023 hedefleri sonrası ortaya çıkan Sonuç Bildirgesini kamuoyuna açıklayan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, İstişare Toplantısı’nda kısa, orta ve uzun vadeli yeni hedefler belirlediklerini, tüm sektörleri yakından ilgilendiren stratejik kararlar aldıklarını söyledi.

Türkiye’nin kalkınma hedeflerinin vahşi ekonomi anlayışıyla değil, insan ve doğa yararının gözetildiği “Yeşil Kalkınma” prensipleriyle sürdüreceklerinin altını çizen Bakan Murat Kurum, sonuç bildirgesinin iklim değişikliği, sıfır atık, enerji, finans, döngüsel ekonomi, düşük emisyon bölgeleri, sosyal konutlar, kentsel dönüşüm, genç istihdam, eğitim seferberliği, yeşil teknoloji ve yeşil binalar gibi çok sayıda konudan oluştuğunu ifade etti.

Sonuç Bildirgesi’nin titiz bir çalışma ve ortak aklın ürünü olduğunu belirten Bakan Kurum, kararların “Yeşil Kalkınma devriminin lider ülkesi Türkiye” hedefine katkı sağlamasını temenni ederek 10 maddelik “Yeşil Kalkınma Yolunda Türkiye Sonuç Bildirgesi”ni paylaştı.

İklim Kanunu’nun hazırlıkları 6 ay içinde tamamlanacak

İklim Kanunu’na ilişkin hazırlıkların 6 ay içinde tamamlanacağını kaydeden Bakan Kurum, Türkiye’nin daha temiz bir dünya için teminat olarak gösterdiği eylemleri içeren 2030 Ulusal Katkı Beyanı’nın 2022 yılı bitmeden güncelleyeceklerini ifade ederken “Son yıllarda ülkemizi sel, fırtına, taşkın ve yangınlarla derinden etkileyen iklim değişikliğiyle mücadelemize hizmet edecek, ülkemizin en çok ihtiyaç duyduğu çalışmalardan biri olan İklim Kanunu’na altlık oluşturacak hazırlıklarımızı 6 ay içerisinde tamamlayacağız. Yine aynı hedeflerle ülkemizin, daha temiz bir dünya için teminat olarak gösterdiği eylemleri içeren 2030 ulusal katkı beyanımızı bu yıl bitmeden güncelleyeceğiz. İklim kriziyle etkin mücadele için geliştireceğimiz Türkiye Ulusal İklim Portalı’yla 81 şehrimizin tamamında, tüm doğal alanlar ve şehir merkezlerinde iklim uyarı sistemleri kuracağız. Bu sistemle olası afet alanlarına yakın yerlerde yaşayan vatandaşlarımızın can ve mal güvenliğini sağlayacağız” dedi.

Belediyelere 37 milyar lira kaynak aktarılacak, araç hibe edilecek

İller Bankası’nın, belediyelerin iklim dostu projelerine 37 milyar lira kaynak aktaracağını ve Emlak Katılım Bankası’yla güçlü maddi destekle çevre dostu konut ve araçların yaygınlaşmasının sağlanacağını açıklayan Bakan Kurum, “Belediyelerimize, çevreyi kirletmeyen, egzoz gazı üretmeyen, vatandaşımızın sağlığına zarar vermeyen elektrikli ve hibrit motorlu araçları hibe edeceğiz, yine bu noktada finansman desteği vereceğiz” dedi.

Sıfır Atık kapsamında geri kazanım oranı artacak

Sıfır Atık Projesi kapsamında geri kazanım oranının yüzde 22,4’e ulaştığını hatırlatan Bakan Kurum, bu oranı 2022’de yüzde 30’a, 2023’te yüzde 35’e çıkaracaklarını, 2035 yılı için hedeflenen yüzde 60 geri kazanım oranıyla Türk ekonomisine 90 milyar lira katkı sağlayacağını ve 200 bin istihdam rakamına ulaşılacağını söyledi.

Depozito Yönetim Sistemi

Bakan Kurum, döngüsel ekonomi ve sıfır atık hareketinin bir diğer uygulaması olan ve bu yıl Kızılcahamam’da pilot çalışması başlatılan, yeniden kullanılabilen ambalajlar için geliştirilmiş Depozito Yönetim Sistemi’nin Bartın dahil olmak üzere 81 il 972 ilçede yaygınlaştırılacağını bildirdi. Kurum, halkın sisteme destek vermesi durumunda İstanbul’un yıllık enerji tüketiminin yüzde 10’u kadar enerji tasarrufu, Türkiye’nin günlük petrol tüketiminin iki katı petrolden tasarrufu sağlanacağını kaydetti.

Atık Isı Projesi ile konut ısıtma giderleri yüzde 30 düşecek

Döngüsel ekonomi kapsamında sanayi tesislerinden çıkan atık ısıyı geri kazanılacağını; ev ve işyerlerinin ısıtma kaynağı olarak yeniden kullanılacağını belirten Bakan Kurum, Türkiye’deki tüm termik santrallerin atık ısı potansiyelinin hesaplandığını ve 4 milyon konutu ısıtabilecek atık ısının oluştuğunu söyleyerek “Bu yeni uygulamamızla, vatandaşlarımızın ısıtma giderlerini yüzde 30 oranında düşüreceğiz. Ülkemizdeki tüm termik santrallerin atık ısı potansiyelini hesapladığımızda, 4 milyon konutu ısıtabilecek atık ısıyla karşılaşıyoruz. Bugün, Manisa Soma Termik Santrali, 5 kilometre uzaklıktaki 10 bin konutu bu yöntemle ısıtmaktadır. Biz termik santrallerdeki atık ısı potansiyelinin tamamını kullanarak, yaklaşık 16 milyon vatandaşımızın ısıtma giderlerini yüzde 30 daha aşağı çekeceğiz. 6 ay içerisinde, Isıtmada Yeşil Dönüşüm Strateji Belgesini yayınlayacak, atık ısının yeniden kullanımına özel olarak planladığımız ve enerji tasarrufu sağlayacak yatırımlarımızı milletimizle paylaşacağız” dedi.

Korunan alan büyüklüğü ve şehir içi yeşil alanlar

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Kurum, şehir içi yeşil alanlar ve korunan alan büyüklükleriyle ilgili alınan kararları da açıklayarak “Afetlere karşı en etkin yöntem olmasının yanında hava kirliliğiyle mücadelede de çok önemli görevler üstlenen korunan alanlarımızı ve şehir içi yeşil alanlarımızı arttıracağız. 2018 yılında ülkemizin yüzölçümünün yüzde 9’u seviyesinde olan korunan alan büyüklüğümüzü yüzde 11,91’e ulaştırdık. Bu büyüklüğü kademeli olarak bu yılın sonuna kadar yüzde 13,8’e, 2023 yılında OECD ortalaması olan yüzde 17’ye yükselteceğiz.

Millet bahçeleriyle ortaya koyduğumuz 81 milyon metrekare yeşil alan hedefimizi Cumhuriyetimizin 100. yılında tamamlayacağız. Sağlıklı yaşamın olmazsa olmazı hâline gelen bisiklet kullanımını arttıracağız. 2023 yılına kadar ülkemizin her noktasına ulaşacak toplam 3 bin kilometre bisiklet yolu ve Türkiye bisiklet ağını tamamlayacağız” ifadelerini kullandı.

Yeni binalarda asgari enerji performansı C’den B’ye yükseltiliyor

İklim dostu yeşil binaların yapımının önceliklendirilerek teşvik edileceğini belirten Bakan Kurum, bu konuyla ilgili de şunları kaydetti:

“Bakanlığımızın ve özel sektörün tüm inşa çalışmalarında üretilecek yapılar; çevreye saygılı, doğa dostu teknolojilerle donatılacak. Kentsel dönüşüm, kentsel yenileme ve sosyal konut projelerinde tüm ev ve işyerleri sıfır atık uyumlu, enerji ve su verimli yapılar olacak. TOKİ Başkanlığımızla yeşil çatı uygulamaları, akıllı atık ve su sistemleri, güneş enerjisi panelleriyle; iklim dostu, sıfır atık uyumlu ve yatay mimariyi esas alan çevre dostu toplam 150 bin sosyal konutumuzu tamamlayacağız. Yine önümüzdeki iki yıl içerisinde 600 bin konutun dönüşümünü iklim dostu uygulamalarla gerçekleştireceğiz.

45 ilimizde bulunan 80 tarihî kent merkezimizi ihya edecek projelerimizi, sokak güzelleştirme çalışmalarımızı 2022 yılında tamamlayacağız. Tüm bu merkezlerde araç girişini sınırlandıracak, kömür kullanımını kısıtlayacağız. Vatandaşlarımızın, havası, suyu temizlenmiş, doğal alanları korunmuş bu tarih, medeniyet ve kültür akslarından sağlıklı bir şekilde istifade etmesini sağlayacağız. Şehir içinde kalmış ve çevre kirliliğine sebep olan sanayi alanlarını yeni yerlerine taşımaya devam edeceğiz. Bu kapsamda 11 farklı projede 7 bin 450 sıfır atık sanayi dükkânı inşa edeceğiz.

Enerji tüketiminin yüzde 30’undan evlerimiz sorumludur. Enerji verimliliği normal binalara göre çok yüksek olan ve yenilenebilir enerji kullanan; şehircilik literatüründeki adıyla ‘Neredeyse Sıfır Enerjili Bina’ konseptine aşamalı olarak geçeceğiz. Bu amaçla; Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği’nde yeni bir düzenlemeye gideceğiz. Buna göre 2023 yılından itibaren; yeni yapılacak olan 5 bin metrekareden büyük binalarda hâlen en az ‘C’ olması gereken asgari Enerji Performansı’nı ‘B’ye yükselteceğiz.

Kamu binaları için enerji verimliliği projeleri geliştirilecek

En az yüzde 5 oranında yenilenebilir enerji kullanımını zorunlu hâle getireceğiz. Bu zorunluluğu, 2025 yılından itibaren 2 bin metrekare üzeri binalara da yaygınlaştıracak, bu binalarda da yenilenebilir enerji kullanım oranını yüzde 10’a çıkaracağız. Böylece ilk etapta yeni yapılacak binaların enerji performansında yaklaşık yüzde 25 iyileştirme sağlayacağız. Projemiz hayata geçtiğinde; ülkemizin enerji ithalatını yıllık 5 milyar lira azaltacağız.

Yerli ve Millî Yeşil Bina Sertifikası’nı 2022 yılı içinde hayata geçireceğiz. Ruhsat aşamasında sunulan mimari projelerde; Sıfır Atık Yönetmeliği kapsamındaki biriktirme ekipmanlarını, geçici atık depolama alanlarının yerlerinin gösterilmesini zorunlu hâle getireceğiz. Yeni yapılacak binalarda karbon üretmeyen yeşil yapı malzemelerinin, enerji tasarruflu, çevreye duyarlı ürünlerin kullanımının yaygınlaştırılması için yeni birim fiyatlarımızı belirledik. Türkiye Kamu Binalarında Enerji Verimliliği Projesi kapsamında okul, hastane, idari bina, üniversite kampüslerinden oluşan kamu binalarında enerji verimliliği projelerimizi hayata geçiriyoruz. 2025 yılı sonunda bu projeyle 700 kamu binamızda minimum yüzde 20 enerji verimliliği, enerji tüketimlerinde en az yüzde 70 azalmayı başaracağız. Bu projeyle; tüm kamu binalarımız için enerji verimliliği projeleri geliştireceğiz.

Eskiler ‘damlaya damlaya göl olur’ diyordu. Şimdilerde ise bizler maalesef ‘damlaya damlaya yok olur’ aşamasına gelmiş bulunuyoruz. Bu sebeple; binalarımızda kullandığımız suyun daha tasarruflu tüketilmesi amacıyla; sıhhi tesisat projelerinde lavabo musluk debilerini sınırlandıracağız. Böylece lavabolarda kullanılacak sudan yaklaşık yüzde 25 tasarruf elde edeceğiz. Yine peyzaj projelerinde suyumuzdan tasarruf etmek için; damla sulama gibi yöntemlerin kullanılmasını, az su isteyen bitkilerin seçilmesini zorunlu hale getireceğiz.”

2022’de 50 bin genç istihdam edilecek

2021 yılında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının ve belediyelerin teknik şartnamelerinde yapılan değişiklikle genç istihdam seferberliğini başlattıklarını da anımsatan Bakan Kurum, “25 bin gencimiz bu proje kapsamında göreve başladı. 2022 yılı ise istihdam hedefimizi 2 katına çıkararak 50 bine yükseltmiş durumdayız. Yeşil Kalkınmanın lider ülkesi Türkiye hedefimiz doğrultusunda tüm sektörlerde yeni yüz binlerce istihdam sağlayacağız” bilgisini verdi.

Bakan Kurum, son olarak da Yeşil Kalkınma Devrimi’nin vatandaşlara ve gelecek nesillere anlatılması için eğitim, farkındalık ve kapasite geliştirmeyi yaygınlaştıracaklarını belirterek “Cumhuriyetimizin 100. yılına giderken, bakanlıklarımızla, üniversitelerimizle, belediyelerimizle, sivil toplumla 10 milyon vatandaşımıza çevre, iklim ve yeşil kalkınma eğitimi vereceğiz. Bunların yanında; özellikle gençlere ve çocuklarımıza yönelik iklim dostu projelerimizle, kitap, dergi, film, sıfır atık ve iklim müzesi, dijital çevre ve çocuk akademisi, mobil uygulama, sosyal medya çalışmaları ve etkinliklerle 84 milyon vatandaşımızın Yeşil Kalkınma’yı tanımasını ve katkı sunmasını sağlayacağız” dedi.