Tunç, Suşa Beyannamesi’ni değerlendirdi

“Tarihe çok önemli bir not olarak geçti”

Kübra Nur AK

Türkiye ve Azerbaycan arasındaki ilişkilerin daha da güçlendirilmesi, stratejik ortaklık, müttefiklik ve çok yönlü işbirliği gibi konuları içeren Şuşa Beyannamesi’nin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi, TBMM tatile girmeden Genel Kurul’da yapılan oylama ile kabul edildi.

AK Parti Bartın Milletvekili ve TBMM Adalet Komisyonu Başkanı Av. Yılmaz Tunç, Türkiye- Azerbaycan arasında 15 Haziran 2021’de imzalanan Suşa Beyannamesi’nin bölgesel iş birliği ve bölgesel barışın da teminatı olarak görülmesi gereken çok önemli bir anlaşma olduğunu söyledi.

Azerbaycan televizyonu için Suşa Beyannamesi’ni değerlendiren Milletvekili Tunç, Azerbaycan ve Türkiye’nin bir millet, iki devlet olduğunu belirtirken iki toplumun aslında kardeş olduklarını dile getirdi.

“Tarihe çok önemli bir not olarak geçti”

Suşa Beyannamesi’nin iki ülke arasında gerçekleştirilen çok önemli bir anlaşma olduğunun altını çizerken 15 Haziran 2021 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev arasında imzalanan tarihi bir belge niteliğinde olduğunu kaydeden Milletvekili Tunç, değerlendirmesinde şunları söyledi:

“Bütün dünyanın gözü önünde hukuksuz bir şekilde Ermenistan’ın Azerbaycan’ın topraklarını işgal etmesi biz Türkiye açısından da hep içimizde bir yara olarak yer almıştı. Tabi 30 yıl süren bir işgal 44 günlük kahramanca mücadelenin ardından sona erdirildi. Azerbaycan’ın zaferiyle sonuçlandırıldı. Azerbaycan’ın işgal edilmiş toprakları özgürlüğüne kavuşmuş oldu. Bu zafer bizleri çok sevindirdi. 44 gün boyunca biz Türkiye’den canlı olarak izledik bu savaşı ve sonuçta zaferle sonuçlanması bizleri çok mutlu etti. Azerbaycan’ın sevinci bizimde sevincimiz olarak tarihe geçmiş oldu. Tabi 15 Haziran 2021 tarihinde her iki ülkenin Cumhurbaşkanı tarafından Suşa’da imzalanan beyanname çok önemli bir anlaşma. Tarihe çok önemli bir not olarak geçti. Bu sadece iki ülke arasında imzalan bir anlaşma olarak da görmemek lazım. Bölgesel iş birliğinin de, bölgesel barışın da bir teminatı olarak görmek gerekiyor. Suşa Beyannamesi çok önemli maddeler ihtiva ediyor.

“Türkiye’nin desteği özellikle vurgulanıyor”

Beyannamenin içeriğine baktığımda sadece bir savunma askeri iş birliği değil, birçok alanda iki kardeş ülke arasında çok önemli hususları ihtiva eden maddeler mevcut. Burada Türkiye ile Azerbaycan, kardeş iki ülke, beyannameyle birlikte bu kardeşliğin müttefikliğe dönüştüğünü maddeleri okuyunca görüyoruz. Çok sayıda madde var tabi siyasi, ekonomik, savunmayla ilgili, kültürle ilgili, insani konularda, sağlık konularında, eğitim, sosyal, gençlik, spor konularına varıncaya kadar iki ülke arasındaki potansiyelin geliştirilmesini sağlayacak olan çok önemli düzenlemeler var. Tabi anlaşma beyannamenin ilk girişinde Kars Anlaşmasına sadık kalınacağı, 94 tarihinde imzalanan Türkiye ile Azerbaycan arasında imzalanan anlaşmaya atıf yapılıyor.

Yine 2010 yılında Türkiye ile Azerbaycan arasında imzalanan protokole atıf yapılıyor. Kısacası Kars Anlaşması’ndan tutun da, özellikle biliyorsunuz Ermenistan’ın Kars Anlaşması’na sadık kalmaması durumu söz konusuydu, Türkiye’nin doğu sınırlarını çizen önemli bir anlaşmaydı. Ve bu anlaşmanın adeta yenilenmesi gibi bir durum söz konusu oldu. Şimdi tabi bu belgede özellikle şu ifade ediyor ‘30 yıl süren ve 44 günlük bir muharebenin ardından zaferin kazanılmasında Türkiye’nin desteği’ özellikle vurgulanıyor. Tarafların bundan sonra kendi ulusal çıkar ve menfaatlerini korumaya yönelik bağımsız dış politika yürüteceklerini uluslararası ilişkilerin geliştirilmesi ve ihtilafların ve bölgesel güvenlik konularında da ortak çaba göstereceklerini beyannamede açıkça ifade ediyor.

Taraflar birbirlerini destekleyecek

Yine taraflar arası kuruluşların birbirlerini destekleyeceğini belirtiyor. Birleşmiş Milletler, AGİD, Avrupa Konseyi, Türk Dili Konuşan Ülkeler İş Birliği Konseyi, İslam İş Birliği Teşkilatı gibi uluslararası ve bölgesel konular çerçevesinde birbirlerine karşılıklı destek verecekleri beyannamede ifade ediliyor. Taraflardan herhangi birinin egemenliğine, toprak bütünlüğüne, güvenliğine, yönelik 3. bir devletin saldırısı ve tehdidi konusunda birleşmiş milletler şartına uygun bir şekilde ortak hareket edecekleri beyannamede ifade ediliyor.

Silahlı Kuvvetlerin modernizasyonundan tutun da ortak tatbikatlara varıncaya kadar askeri iş birliğine ilişkin önemli maddeler var. Yine işgal edilen torakların mayından temizlenmesi ve oralarda ekonomik kalkınma anlamında da önemli maddeler mevcut. Yine beyanname sadece askeri iş birliği değil aynı zamanda ticari ve ekonomik ilişkilerin de arttırılmasına yönelik, enerji arz güvenliğinden tutunda ulaştırma faaliyetlerine varıncaya kadar önemli hususları içeriyor. Özellikle Azerbaycan- Nahcivan arasındaki Zengezur koridorunun açılması ile devamında da Kars- Nahcivan demiryolunun inşasının iki ülke arasında ulaştırma faaliyetlerinin yoğunlaştırılasına vurgu yapılıyor.

Terörle mücadelede işbirliği!

Azerbaycan’ın Türkiye’nin terörle mücadelesine destek vereceği vurgulanıyor. Bu anlamda da her iki ülkenin terörle mücadele konusunda, terörün finansıyla mücadelesi, uyuşturucu konusunda, kara para aklanması gibi birçok suç konusunda karşılıklı mücadele, karşılıklı iş birliğine vurgu yapılıyor.

Türk dünyasının iş birliğine önemle değiniliyor burada. Bu beyanname sadece iki ülke arasında değil Türk dünyasının bütünleşmesi anlamında da önemli ifadeler içeriyor. Özellikle parlamentolar arası işbirliğine de vurgu yapılıyor. Bir parlamenter olarak yaklaşık 2 ay önce Azerbaycan – Türkiye dostluk kurulu başkanı sayın şamil ayrımın başkanlığında bir heyetle biz Bakü’ye gitmiştik. Cumhurbaşkanımız Sayın ilham Aliyev bizi kabul etmişti ve zaferin yıl dönümünde de Azerbaycan’daydık. O sevincin yıl dönümünde orada olmak bize mutluluk verdi. Parlamentolar arası ilişkilerde önemli. Biz milletvekilleri olarak Azerbaycan parlamentosunda çeşitli görüşmeler gerçekleştirdik. Ben Adalet komisyonu başkanıyım. Mecliste de Azerbaycan parlamentosu meclisin de de adalet komisyonu başkanımızla görüşmüştük. Parlamentolar arası ilişkiler önemli, parlamenter diplomasi önemli bu anlamda da bununda geliştirilmesiyle ilgili her konuda ilişkileri içeren bir beyanname.”