Çeken akıntı uyarısı!

Erkan Hızoğlu

İçişleri Bakanlığı, yaz sezonun başlamasıyla birlikte Bartın’daki boğulma vakalarının da temel sebebi olan Karadeniz’de sıkça görülen çeken akıntıya karşı vatandaşları uyardı.

“Sakin olun, yardım için elinizi kaldırarak dikkat çekin. Akıntıya karşı değil, yanlara doğru yüzün. Bu durum kısa süreli basit bir olaydır, panik yapmayın. Enerjinizi boşa harcamayın. Elbet akıntının gücü zayıflayacaktır. Su dibe çekmez, sakin kalmaya çalışın. Deniz dalgalı olduğu günlerde dip akıntıları daha sık görülmektedir” uyarısında bulunan Bakanlıktan yapılan açıklamada “Çeken akıntılar veya diğer adıyla rip akıntıları, deniz dip yapısının kum tepeceği-yarık-kum tepeceği veya diğer bir ifade ile topuk-dalyan-topuk şeklinde olduğu bölgelerde görülen ve sığ sudan derin suya hareket eden oldukça kuvvetli akıntılardır. Kıyıdan bakıldığında dalgaların bir kısmı, oluşan tepecik üzerinden geçerken kırılır, yarık üzerindeki dalgalar ise kırılmadan kıyıya kadar ulaşır. Akıntı sırasında bir kanal şeklinde açık denize doğru ilerleyen köpükler görülür ve açık denize doğru suyun rengi değişir. Çeken akıntılar sıklıkla Karadeniz sahillerimizde görülmektedir” denildi.

“En doğru hareket panik yapmamak”

Çeken akıntıya kapılan kişinin yapacağı en doğru hareketin panik yapmamak olduğunu vurgulayan İçişleri Bakanlığı’nca yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Halk arasında yaygın olarak bilinenin aksine çeken akıntılar kesinlikle insanları dibe çekmez, akıntıya kapılanları kıyıdan uzaklaştırıp açığa doğru taşırlar. Boğulma olayları, çeken akıntıya kapılan insanların nispeten güvenli sığ sulardan açığa doğru çekilmesi sonucu korku ve panikle çırpınarak kıyıya dönmeye çabalamaları ve sonuçta yorgun düşerek kendilerini su üzerinde tutamamaları sonucunda gerçekleşmektedir.

Çeken akıntıya kapılan kişinin yapacağı en doğru hareket soğukkanlı davranarak panik yapmamaktır. Akıntıya karşı gelmek imkânsız olduğu için sahile doğru yüzmeye çalışılmamalıdır. Çeken akıntının basit bir doğa olayı olduğu, bir süre sonra biteceği unutulmamalı ve acele etmeden sahile paralel olarak akıntının olmadığı bölgeye yüzmeye çalışılmalıdır. Ancak yüzemeyecek kadar yorgunluk var ise su üstünde kalmaya çalışılarak yardım istenmelidir.”

Sahil boyunca dubalamalar yapıldı

Geçtiğimiz haftalarda can kurtaranların göreve başladığı Bartın’ın mavi bayraklı tek sahili İnkumu’nda boğulma vakalarına karşı cankurtanların sezon boyunca görev başında olacağını belirten Bartın Belediye Başkanı Cemal Akın da alınan önlemleri anlatarak şunları söylemişti:

“Pandemi dolayısıyla uygulanan kısıtlamalar artık kalkmaya başladı. Sahillerimiz de artık hareketlenmeye, turizm sezonu açılmaya başladı. İnkumu’nda 3-4 aylık bir turizm sezonu yaşanıyor. Halkımız özellikle Bartın’ın sahil kenti İnkumu’nda tatilini değerlendiriyor. Karadeniz’e bağlı İnkumu da çeken akıntının olduğu bir yer ve zaman zaman da bunun sıkıntısı oluyor. Çeken akıntını olduğu zamanlarda sahilde bulunan cankurtaran kulelerine kırmızı bayrak asıyoruz, eğer normalse de sarı-kırmızı bayrak asıyoruz. Bu bilgileri de Sahil Güvenlik’ten alıyoruz. Yine İnkumu’nun girişinde de tabelamız var burada da denizin durumunu ilan ediyoruz. Bunların kontrolü Belediyemiz İtfaiye Müdürlüğü tarafından yapılıyor. Ayrıca 40 bin civarında da broşür bastırdık. Broşürlerimizde çeken akıntıyla ilgili uyarılarımız ve önemli, hayat kurtarıcı bilgiler var. Burada yine sahil boyunca dubalamalar yaptık. Vatandaşlarımıza ‘o sınırı geçmeyin’ imajı verebilmek için, o bölgeyi geçenlerin de dönüşte sıkıntı yaşarlarsa tutunabilecekleri bir alan olsun diye bu çalışmayı yaptık.

“Bir can bile bizim için çok önemli”

İnkumu sahilimizde bu sene 13 tane cankurtaran arkadaşımız görev yapacak. Sahil şeridimiz boyunca sağ taraf, sol taraf ve orta kısım olmak üzere 3 ayrı noktamız var. Cankurtaran ekipmanlarımızın hepsi de bu bölgelerimizde var. 1 zodyak botumuz ve 1 jetskimiz var. Cankurtaran ekibimizdeki arkadaşlarımız hepsi tecrübeliler ve Eylül ayı sonuna kadar da burada İnkumu sahilimizde görev yapacaklar. Sahilimiz boyunca 2 tanesi sol tarafta, 4 tanesi de sağ tarafta olmak üzere 6 tane cankurtaran kulübemiz var. Burada arkadaşlarımız dürbünlerle gözetleme de yapıyorlar. Yine 200 metre arayla da can simidi ve 150 metre ileriye kadar gidebilen ona bağlı iplerimiz var. Geçtiğimiz sene cankurtaran arkadaşlarımız 376 vatandaşımızı boğulmaktan kurtardı ve çok şükür ölüm olmadı. Benim Belediye Başkanlığımdan da evvel ben burada günde 6 kişinin boğulup hayatını kaybettiğini bilirim. Cankurtaran arkadaşlarımız sabah saat 10.00 ile akşam saat 20.00 saatleri arasında görev yapıyor. Bu saatler arasında jetsikimiz ve Zodyak botumuz bir sıkıntı var mı yok mu diye sürekli geziyor. Çok şükür son yıllarda bu çalışmalarımızla birlikte can kayıpları da yaşanmıyor. Tüm cankurtaran arkadaşlarımız ve ekipmanlarımızla, araçlarımızla beraber cankurtaran işini burada profesyonelce yapıyoruz. Bir can bile bizim için çok önemli, o nedenle biz göreve geldiğimizde 3 tane olan cankurtaran sayımızı 13’e çıkardık.”

Çeken akıntı nedir?

Denizden gelen sinsi tehlike ‘çeken akıntı’, her yıl yüzlerce kişinin boğulma tehlikesi atlatmasına ya da hayatını kaybetmesine neden oluyor. Profesyonel yüzücülerin bile karşı koyamayacağı güçte olan rip akıntısı, Türkiye’de özellikle Karadeniz sahillerinde yüzücüleri tehdit ediyor. Peki, çeken akıntı nedir? Akıntıya kapılan kişiler, nasıl kurtulabilir?

Çeken akıntılar, deniz dip yapısının topuk-dalyan-topuk (kum tepeciği-yarık-kum tepeciği) şeklinde olduğu bölgelerde görülen ve sığ sudan derin suya hareket eden oldukça kuvvetli akıntılardır. Rüzgarlı havalarda topuklarda (kum tepesi) kırılan dalgaların dalyan (çukurluk) bölgelerinden geriye doğru hareketi sonucu oluşan bu akıntılar, dünya şampiyonu bir yüzücünün dahi karşı koyamayacağı kadar güçlüdür.

Çeken akıntı nerelerde ve ne zaman görülür?

Çeken akıntılar tüm Karadeniz sahillerinde görülebilen kuvvetli akıntılardır. Rüzgârlı, fırtınalı ve dalgalı havalarda görülür. Dalga yüksekliği arttıkça çeken akıntının gücü de artar.

Çeken akıntı neden tehlikelidir?

Halk arasındaki yaygın söylentilerin aksine, bu akıntılar insanları dibe çekmezler; akıntıya kapılanları kıyıdan uzaklaştırıp açığa doğru taşırlar. Boğulma olayları, nispeten güvenli sığ sulardan açığa doğru çekildiğini fark eden insanların, korku ve panikle çırpınarak kıyıya dönmeye çabalamaları ve sonuçta yorgun düşerek kendilerini su üzerinde tutamamaları sonucunda gerçekleşmektedir.

Çeken akıntıyı nasıl tespit ederiz?

Denizin belli bir bölgesinde su rengi, diğer bölgelerden bariz biçimde farklıysa;

Sanki bir kanal boyunca devam eden birbirine karışmış ve düzensiz ilerleyen su görüntüsü varsa; düzenli bir biçimde denize doğru ilerleyen köpükler bulunuyorsa;

Kıyıya doğru gelen dalgalarda bozulma ve düzensizlik görülüyorsa; o bölgede çeken akıntı görülme riski yüksektir.

Çeken akıntıya kapılmamak için neler yapmalıyız?

Dalgalı havalarda denize girmemeyi tercih edin. Denize girmek için cankurtaran ve sağlık ekibi bulunan sahil ve plajları tercih edin. Çocuklarınız denizdeyken bir an bile gözlerinizi onlardan ayırmayın. Kendiniz ve çocuklarınız için, denizde su yüzeyinde kalmanızı sağlayacak can yeleği, can simidi gibi can kurtarma malzemeleri bulundurun. Tek başınıza denize girmeyin. Yanında kurtarma malzemeleri bulunan ve iyi yüzme bilen birisini gözcü olarak sahilde bırakın. Denize mutlaka deniz kıyafetiyle girin.

Çeken akıntıya kapılırsak neler yapmalıyız?

Çeken akıntıya kapılmanız halinde öncelikle sakin olun. Akıntı sizi dibe çekmez, sahilden açığa doğru sürükler. Sahile doğru yüzmeye çalışarak kendinizi yormayın, akıntıyı yenemezsiniz. Akıntının sizi götürmesine bir süre izin verin. Akıntı zayıfladığında sahile değil, yanlara doğru yüzerek akıntıdan kurtulun. Her zaman su üzerinde kalmaya çalışın ve elinizi kaldırarak yardım isteyin.

Çeken akıntıya kapılan birini gördüğümüzde nasıl yardım etmeliyiz?

Deniz içerisinde elini kaldıran birini gördüğünüzde bu kişinin yardıma ihtiyacı olduğunu bilin. Kişiyi sakin olması konusunda uyararak derhal cankurtaran çağırın. Cankurtaran yoksa, can simidi, halat gibi deniz malzemeleri atarak yardım edebilirsiniz.