Mutfak giderleri asgari ücrete yaklaştı!

Nilay Meryem ÇÖMLEK

Genel Maden İşçileri Sendikası (GMİS) Bartın ve Zonguldak’ta gerçekleştirdiği Ocak ayı mutfak harcaması araştırması sonuçlarını açıkladı.

Buna göre 4 kişilik bir ailenin aylık gıda harcaması 2 bin 603,85 TL oldu. Gıda harcamasında meydana gelen aylık binde 2,10’luk artış aile bütçesinde bir önceki aya göre yaklaşık 53,85 TL bir ek yük getirdiğini ifade eden GMİS’ten söz konusu araştırmaya ilişkin yapılan açıklamada; “Ocak 2021’de mutfak harcaması bir önceki aya göre yüzde 2,10 oranında arttı. Mutfaktaki yıllık artış ürün bazında yüzde 46,35 seviyesinde gerçekleşti. Gıda harcamasını oluşturan gruplarda toplam artış ise aylık yüzde 36,45 seviyesinde oldu. Aynı dönemde mutfaktaki yıllık enflasyon ise yüzde 19,36 düzeyinde gerçekleşti. Gıda harcamasında meydana gelen aylık binde 2,10’luk artış aile bütçesinde bir önceki aya göre yaklaşık 53,85 TL bir ek yük getirdi. Buna göre Ocak 2021’ de Zonguldak’ta yaşayan 4 kişilik bir ailenin aylık gıda harcaması 2 bin 603.85 TL oldu.” denildi.

Pandemi döneminde yüzde12.25 arttı

Pandemi döneminde mutfaktaki artış ise yüzde12.25 düzeyinde olduğunu kaydeden sendika, araştırma sonuçlarını şöyle açıkladı:

“Ocak 2020’de mutfak harcaması bir önceki aya göre yüzde 1.04 oranında artmış, mutfaktaki yıllık artış ürün bazında yüzde 35,45 seviyesinde gerçekleşmişti.  Aynı dönemde mutfaktaki yıllık enflasyon ise yüzde 20,31 düzeyinde gerçekleşmişti. 2019 Kasım ayında Çin’de ortaya çıkan ve kısa sürede pandemi haline gelen Covit 19 virüsünün (korona) ülkemizi de etkisine aldığı Mart-Ocak dönemini kapsayan 11 aylık dönemde mutfaktaki artış ise yüzde12.25 düzeyinde oldu.

“Asgari ücret sadece mutfak giderini karşılıyor"

Ocak 2021-Aralık 2021 dönemini kapsayan 2 bin 825,90 TL yeni asgari ücret Ocak 2021 ayında 4 kişilik ailenin sadece mutfak giderini karşılayabiliyor. Asgari ücretin mutfak harcamasından geri kalan 222,05 TL ile aile kira, giyim, yakacak, eğitim vb. diğer harcamalarını karşılamak zorunda. Ailenin sadece mutfak giderini karşılayabilecek düzeydeki asgari ücret çalışanların hangi koşullarda yaşam savaşı verdiğini ortaya koyuyor. Genel Maden İşçileri Sendikasının her ay yaptığı 1 çalışan, bir ev hanımı eş ve 2 çocuktan oluşan çekirdek madenci ailesini kapsayan Gıda Harcaması Araştırmasını oluşturan harcama gruplarında Ocak 2021’de şu değişimler gözlemlendi: süt ürünleri grubu; Bu grupta Ocak ayında hemen hemen her üründe fiyat artışları tespit edildi. En yüksek artış yüzde 16,66 oranındaki artış ile yoğurt fiyatlarında tespit edildi. Pastörize süt fiyatları bir önceki aya göre yüzde 2, taze kaşar peyniri yüzde 8,00, keçi ve koyun peyniri yüzde 3, eski kaşar yüzde 1,60 oranında artış tespit edildi. Bu grupta ortalama artış yüzde 4,60 düzeyinde gerçekleşti.

Kırmızı et zamlandı

Et ürünleri grubu; Bu grupta, kırmızı et ürünlerinde durgunluk önceki aylarda olduğu gibi devam ediyor. Vatandaşın alım gücündeki olumsuzluklar en çok bu grupta kendini gösteriyor. Geniş halk kesimlerinin çoğunlukla tükettiği kıymada yüzde 1.60, kuşbaşı et yüzde 1.54 oranında zamlanırken kemikli ette önemli bir artış görülmedi.  Kuzu etinde ortalama yüzde 1.75’lik bir artış tespit edildi. Bu grupta ortalama artış yüzde 4 civarında oldu. Yaklaşık 1 yıldır tüm dünyada etkisini sürdüren Covit 19 pandemisi nedeniyle vatandaşların sakatatlar da ki talebi fiyatlara artış olarak yansımaya devam ediyor. Ocak ayında sakatat ürünlerin fiyatları ortalama yüzde 6,15 oranında arttı.        

Dar gelirli ailelerin en çok tükettiği ana gıda ürünü olan beyaz et grubunda yani tavuk etinde Ocak 2021 ayında yüzde 16,66 oranında bir artış tespit edildi. Hayvansal ürünler grubundan yumurta fiyatlarında da artışlar devam etti. Ocak 2021 artış oranı ortalaması yüzde 4.35 oldu.

Ocak ayında balık ürünlerinde bir önceki aya göre önemli bir düşüş gözlemlendi. Bu grupta fiyatlar ortalama yüzde 9 oranında geriledi.

Fiyatlar artmaya devam ediyor

Bakliyat ve Tahıllar grubu; Bakliyat grubunda kuru fasulye ve nohut fiyatlarında önemli bir değişim olmazken, kırmızı mercimek yüzde 4,00, yeşil mercimek yüzde 3,45 ve barbunya yüzde 1 oranında arttı. Tahıllar grubunda ailelerin en önemli beslenme ürünü olan ekmek fiyatlarında değişim olmadı. Tahıllar grubunda Ocak 2021 de dikkat çeken önemli artış olmadı. Bakliyat ve tahıllar grubunda ortalama yüzde1.15 oranında bir artış meydana geldi.

Ocak ayında sebze ve meyve grubunda fiyat değişimlerindeki hareketlilik devam etti.  Özellikle turfanda ürünlerde yüksek oranlı fiyat artışları tespit edildi. Bu grupta turfanda sebzelerden; dolmalık biber yüzde 11, domates yüzde 11, taze fasulye yüzde 17, salatalık yüzde 55, patlıcan yüzde 15 oranında artış meydana geldi. Lahana, ıspanak, marul, pırasa gibi mevsim ürünlerinde değişim olmadı. Kışlık patates fiyatında ise bir önceki aya göre yüzde 6, kuru soğanda yüzde 5, sarımsak yüzde 15 oranında bir düşüş tespit edildi. Meyve Gurubunda Ocak ayında ortalama fiyat artışı yüzde 11 düzeyinde oldu. Ürün bazında elma yüzde 12.50, Mandalina yüzde 44.33 oranındaki artış ile dikkat çeken ürünler oldu.

Yağlar ve yağlı tohumlar grubu; bu grupta Ocak ayında düşük oranlı artışlar tespit edildi. Riviera zeytin yağı bir önceki aya göre yüzde 6.45, ayçiçek yağı yüzde 1.35, sızma zeytin yağı da 1.43 oranında artış tespit edildi. Bu grupta ortalama artış oranı yüzde 1 oranında gerçekleşti. 

Şekerli ürünler, baharatlar ve çaylar,  salça ve konserve grubunda Ocak 2021 ayında ortalama yüzde 2,45 oranında bir artış tespit edildi. En çok artış kuru çerez ürünlerinde ortalama yüzde 8 ve reçel-pekmez ve bal çeşitlerinde yüzde 10 dolaylarında gerçekleşti.

Yoksulluk sınırı 7 bin 245 TL oldu

2021 Ocak ayında 4 kişilik bir madenci ailesinin; gıdanın yanı sıra kira, yakacak, giyim, ulaşım, sağlık, eğitim, kültür ve eğlence gibi zorunlu harcamalarını da kapsayan asgari geçim düzeyi, diğer bir deyişle Yoksulluk Sınırı aylık 149 TL artış ile 7 bin 245 TL oldu.”