Bankoğlu, sel sonrası 4 Bakanlığa önerge verdi

Nilay Meryem ÇÖMLEK

“Sosyal devletin en önemli görevlerinden biri, afetler yüzünden halkının uğradığı zararı hızlı bir şekilde telafi etmesi ve refah düzeyini korumasıdır. Devlet bu zararları ivedi bir şekilde ayrım yapmadan karşılamak durumundadır” dedi.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkan Yardımcısı ve Bartın Milletvekili Av. Aysu Bankoğlu, Bartın’da geçtiğimiz haftalarda kuvvetli yağış sonrası yaşanan sel, su baskını ve taşkınlara ilişkin dört farklı bakanlığa görev alanlarına ilişkin önergeler verdi.

İçişleri, Ulaştırma ve Altyapı, Tarım ve Orman ile Çevre ve Şehircilik Bakanlıklarına soru önergelerinin yanı sıra Bartın Valiliği ve DSİ 23. Bölge Müdürlüğüne de Bilgi Edinme Kanunu kapsamında sorular yönelten CHP’li Bankoğlu, sel ve baskınların neden olduğu maddi zararı, zararın nasıl telafi edileceğini ve yapılmayan dere ıslah projelerini sordu.

Bartın Valisi Nurtaç Arslan’ın sel ve su baskınlarının bilançosu ve hasar tespit çalışmalarına ilişkin değerlendirmelerine de değinen Bankoğlu, hasar tespit çalışmalarının bir an önce tamamlanması, özellikle iş yerlerinin faaliyetlerini devam ettirebilmesi için sel nedeniyle oluşan maddi zararın hızlı bir şekilde karşılanması gerektiğini vurguladı.

“Bunların zararı bir an önce telafi edilmelidir”

Zararların bir an önce telafi edilmesi gerektiğini belirten Bankoğlu, şunları kaydetti:

“Bartın’da yaşanan sel ve su baskınları sonrası dört farklı bakanlığa görev alanlarına ilişkin selin maddi zararını, zararın ne zaman telafi edileceğini ve bu hasarın tekrar yaşanmaması adına ne gibi önlemlerin hayata geçirileceğine ilişkin on gün önce soru önergeleri verdim. Yine Bartın Valiliği ve DSİ 23. Bölge Müdürlüğüne de Bilgi Edinme Kanunu kapsamında 19 Temmuz tarihi itibariyle maddi zarara ilişkin ödenekleri ve ıslah projelerini sordum. Dün Bartın Valisi’nin hasar tespit ve can suyu ödemelerine ilişkin açıklamasına göre selden zarar gören 448 adet işyerinin yaklaşık 120 milyonluk bir zarar tespitinin söz konusu olduğunu, 50 bin liradan az zarar gören 201 iş yerine 2 milyon 895 bin lira ödeme gerçekleştirildiğini ancak 50 binin üzerinde zararı olan iş yerleri için sürecin devam ettiğini öğrendik. Bu miktarın neye göre tespit edildiğini, ödemenin yeterli olup olmadığını ve tüm ödemelerin ne zaman yapılacağını elbette takip edeceğiz. Sosyal devletin en önemli görevlerinden biri, afetler yüzünden halkının uğradığı zararı hızlı bir şekilde telafi etmesi ve refah düzeyini korumasıdır. Devlet bu zararları ivedi bir şekilde ayrım yapmadan karşılamak durumundadır. Konut ve işyerleri için de benzer durum söz konusu. Bartın Atılım Sanayi Sitesi’nde örneğinde olduğu gibi birçok bölgede işyerlerinin maddi zararı oldukça yüksek ve bu işyerlerinin maddi destek olmadan faaliyetlerini sürdürmesi neredeyse olanaksız. Atılım Sanayi Sitesi’nde halihazırda devam eden işlerin aksaması ve vergi, kredi ve prim ödemeleri nedeniyle de işverenler oldukça zor durumda ve birçok işyeri kapanma riskiyle karşı karşıya. Bunların zararı bir an önce telafi edilmelidir.”

İçişleri Bakanına 30 milyon liralık ödeneğin neye göre belirlendiğini sordu

Bankoğlu, dört farklı bakanlığa verdiği soru önergeleriyle sel sonrası zarar tespiti ve alınan önlemlerin yeterliliğini de takip edeceğini belirtti. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’ya verdiği soru önergesinde Bartın’a sel için ayrılan 30 milyon liralık ödeneğin neye göre belirlendiğini soran Bankoğlu, yağışın en çok zarar verdiği Atılım Sanayi Sitesi’nde işyerlerinin maddi zararlarının nasıl karşılanacağı sorusunu da iletti. Belediyelere afet nedeniyle ayrılan ödeneklerin yetersizliğini vurgulayan Bankoğlu, Bakan Yerlikaya’ya bugüne dek belediyelere ayrılan ödenek miktarlarını da sordu. Bankoğlu’nun verdiği önergeyle İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’ya şu soruları yöneltti:

“Temmuz 2023’te yaşanan sel felaketi dolayısıyla; Bartın ve ilçelerinin toplam maddi zararı ne kadardır? Hangi ilçelerde kaç hane, işyeri ve tarım arazisi ne kadar zarara uğramıştır?  Sel dolayısıyla Bartın ve ilçelerinde yaşanan zararların karşılanması için hangi kurum ve kuruluş tarafından ne kadar ödenek ayrılmıştır? Bu ödenek Bartın ve ilçelerine ne şekilde ve hangi koşullarla bölüştürülmüştür? Sel felaketi nedeniyle Bartın ve ilçelerinde yaşanan altyapı zararlarının tamir, onarım ve güçlendirilmesi için ayrılan ödenekten belediyelere ne kadar kaynak aktarılmıştır? Yapıldıysa, kaynak dağılımının kriterleri ve belediyelere göre miktarı nedir? Sel mağduriyetinin giderilmesi için Bartın Atılım Sanayi Sitesi’ne ne kadar yardım yapılması hedeflenmektedir? Burada işçilerin işsiz kalmaması adına işverenlere ne prim desteği verilecek midir? Destek veya teşvik miktarı belirlenirken hangi kriterler göz önüne alınmaktadır? Son beş yılda Bartın ve ilçelerinden kaç yurttaş sel dolayısıyla, sel yardımı başvurusunda bulunmuştur? Bu başvuruların kaçına olumlu geri dönüş yapılmıştır? Bu başvuruların kaçına, hangi gerekçelerle olumsuz geri dönüş yapılmıştır? 2023 Temmuz seli nedeniyle Bartın genelinde zarar gören yurttaş ve esnafa yardım yapılmış mıdır? Yapıldıysa kaç hane ve iş yerine ne kadar yardımda bulunulmuştur? Atılım Sanayi Sitesi’nde birçok işyerinin maddi zarar dolayısıyla kapanma riskiyle karşı karşıya olduğu görülmektedir. Buradaki işyeri sahiplerine herhangi bir destek veya teşvik verilecek midir? Buradaki işletmelerde çalışan işçilerin primlerinin karşılanmasına yönelik bir çalışma var mıdır? Temmuz 2023 sel felaketinden sonra Bakanlığınız tarafından Bartın’a ayrılan 30 milyon liralık ödenek hangi kriterlere göre belirlenmiştir? Bu rakam neye göre hane ve konutlara pay edilecektir? Bu miktarın kişi ve kurumlara dağıtımına ne zaman başlanacaktır? İklim değişikliği ve doğal özellikler nedeniyle bölgede sık sık yaşanan sel, su baskını ve heyelan gibi doğal afetlere önlem alınması amacıyla Bakanlığınız tarafından belediyelere ödenek ayrılmakta mıdır? Ayrılıyorsa, bu ödenek Bartın ve ilçe belediyelerine hangi koşullarla ne şekilde bölüştürülmüştür? Geçmiş yıllarda zarar gören hane ve işyerlerinden kaçına, ne kadar ödeme yapılmıştır? Yapılan ya da yapılacak olan ödeme miktarı belirlenirken hangi kıstaslar göz önünde bulundurulmuştur?”

“Her sel sonrası altyapı neden çöküyor?”

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’na verdiği önergede yağış nedeniyle tahrip olan yol, köprü ve tünelleri soran Bankoğlu, her sel sonrası altyapının çökmesinin gerekçelerine ilişkin sorular da iletti. CHP’li Bankoğlu’nun Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’nun cevaplaması istemiyle verdiği önergede de şu sorular yer aldı:

“Bartın ve ilçelerinde yol ve köprü gibi altyapıların hangileri ne kadar zarara uğramıştır? Bu zararların karşılanması için hangi kurum ve kuruluş tarafından ne kadar ödenek ayrılmıştır? Zarar giderimi için Bartın’a ayrılan bütçenin ne kadarı altyapı tamir ve güçlendirmesi için, ne kadarı doğrudan yurttaşlara zarar giderimi için ayrılmıştır? Altyapı tamir, onarım ve güçlendirilmesi için ayrılan ödeneğin ilçe ve mahallelere dağılımı hangi kriterlere göre belirlenmiştir? Sel dolayısıyla ayrılan kaynağın ödeme koşul ve kapsamı nedir? Geçmiş yıllarda yaşanan sel, su baskını ve taşkın gibi olaylar nedeniyle ayrılan ödeneklerle Bartın’da hangi yol, köprü ve barajlar ne şekilde onarılmıştır? Geçmiş yıllarda sel felaketi nedeniyle Bartın ve ilçelerinde yaşanan altyapı zararlarının tamir, onarım ve güçlendirilmesi için ayrılan ödenekten belediyelere kaynak aktarılmış mıdır? Yapıldıysa, bu aktarımın miktarı ve kriterleri nedir?”

“Bakanlığınız tarafından alınan önlemler nelerdir?”

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’ye her sel sonrası yaşanan dere taşkınlarını engellemeye yönelik tedbirleri soran Bankoğlu, Bartın’a ayrılan bütçenin ne kadar olduğunu sordu. Her yıl bölgede yaşanan sel felaketlerine karşı Çevre v Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından alınan önlemleri de soran Bankoğlu, önergesinde “Sel felaketi nedeniyle Bartın ve ilçelerinde yaşanan altyapı zararlarının tamir, onarım ve güçlendirilmesi için ayrılan ödenekten belediyelere ne kadarlık kaynak aktarılmıştır? Yapıldıysa, bu bölüştürmenin kriterleri nedir? 2023 yılında yaşanan sel ve su baskını felaketlerinde Bartın’da hangi derelerde dere taşkını görülmüştür? Bu derelere ilişkin Bakanlığınızın ıslah çalışması projeleri var mıdır? Bu projeler ne aşamadadır? Her yıl bölgede yaşanan sel felaketlerine karşı Bakanlığınız tarafından alınan önlemler nelerdir? Sel felaketlerine karşı önleyici etkide bulunduğu iddia edilen ve yapımı DSİ yetkisinde olan Kozcağız Barajı’nın yapımı tamamlanmış mıdır? Kozcağız Barajı’na baraj kapaklarının takılması hususunda bir çalışma var mıdır? Barajın yapımı tamamlanmadıysa, barajın açılışı hangi gerekçelerle yapılmıştır? Barajın ne zaman tamamlanması planlanmaktadır? Kozcağız Ağular Deresi ıslah çalışmalarının ne zaman tamamlanması hedeflenmektedir? Yağış sonrası bölgede sel felaketine neden olan derenin ıslahının bugüne kadar tamamlanamamasının gerekçeleri nedir?  Temmuz 2023’te Bartın Atılım Sanayi Sitesi’nde maddi kayba neden olan derenin ıslah çalışmaları ne aşamadadır? Her yıl bölgede yaşanan sel felaketlerine karşı Bakanlığınız tarafından alınan önlemler nelerdir? Bakanlığınızın Amasra’da su baskınlarına neden Horhor Deresi’ne ilişkin bir çalışması var mıdır?” diye sordu.

Bankoğlu, ödeme miktarlarının hangi kriterlere göre belirlendiği sordu

Bankoğlu, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’ya ise sel ve su baskını sonrası tarım arazilerindeki zarar nedeniyle çiftçilere ne kadarlık yardım yapılacağını sorarken ödeme miktarlarının hangi kriterlere göre belirlendiği ve ne zaman ödeme yapılacağı sorularını da iletti. CHP Bartın Milletvekili Aysu Bankoğlu, Tarım ve Orman Bakanlığı’na verdiği bu önergede de “Sel dolayısıyla Bartın ve ilçelerinde özellikle çiftçilerimizin zararların karşılanması için ne kadar ödenek ayrılmıştır? Bu ödenek Bartın ve ilçelerine ne şekilde ve hangi kriterlere göre bölüştürülmüştür? Zarar giderimi için Bartın’a ayrılan bütçenin ne kadarı doğrudan çiftçilere zarar giderimi için ayrılmıştır? Geçmiş yıllarda yaşanan sel nedeniyle zarar gören çiftçilerimizin kaçına, ne kadar ödeme yapılmıştır? Yapılan ya da yapılacak olan ödeme miktarı belirlenirken hangi kıstaslar göz önünde bulundurulmuştur? Son beş yılda, Bartın ve ilçelerinden kaç yurttaşımız sel dolayısıyla, sel yardımı başvurusunda bulunmuştur? Bu başvuruların kaçına olumlu geri dönüş yapılmıştır? Bu başvuruların kaçına, hangi gerekçelerle olumsuz geri dönüş yapılmıştır? 2023 Temmuz seli nedeniyle Bartın genelinde zarar gören üreticilerimize yardım yapılmış mıdır? Yapıldıysa yardımın miktarı ne kadardır?” sorularını yöneltti.

Geçmiş dönemde Bartın’a afet nedeniyle ayrılan ödenek ve dere ıslah projelerine ilişkin verdiği soru önergelerine yanıt alamadığını belirten Bankoğlu, yeni dönemde bu soruların yanıtını alma hususunda ısrarcı olacağını ifade etti.