Taşkınlar sonrasında acil eylem planları hazırlandı!

Erkan Hızoğlu

Tarım ve Orman Bakanlığı, Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü 11. Kalkınma Planı ve Tarım Şurası kararları doğrultusunda Bölgesel Kalkınma projeleri olan Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), Konya Ovası Projesi(KOP), Doğu Anadolu Projesi (DAP) ve Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) başta olmak üzere sulama yatırımlarını hızlandırarak verimli topraklarımızın bereketine bereket katmaya, ülkemizi su yatırımları ile ihya etmeye devam ediyor.

Kırsal kalkınmanın anahtarı sulama yatırımları!

110 bin hektarlık Aşağı Seyhan Yedigöze İmamoğlu Projesi, 55 bin hektar Çumra 3. Merhale Projesi, 235 bin hektar Silvan Projesi, 134 bin hektar Aşağı Fırat 2.Merhale Projesi bunlardan sadece birkaçı olduğunu açıklayan DSİ Genel Müdürü Kaya Yıldız, “Ayrıca Dünya Bankası Finansmanı İle Sulama Modernizasyonu Projesi kapsamında su tasarrufu sağlamak ve suyun daha ekonomik kullanılması amacıyla sulamalarda kapalı sistem rehabilitasyonu çalışmalarını başlattık. Toplam 50 bin 398 hektar alana sahip olan bu projeler; Isparta Atabey, Manisa Alaşehir, Konya Ereğli İvriz Sol Sahil ve Yozgat Boğazlıyan Uzunlu Sulamalarıdır” dedi.

GAP’ta Sulanan alan yüzde 58’ya yükseldi

Bölgesel gelim projelerinden GAP’ın toplam sulama alanı 1 milyon 58 bin hektar olup sulamaya açılan alan oranı yüzde 58’e yükseldiğinin altını çizerek, GAP’ta sulama projelerinin en önemli bölümü olan ana kanalların büyük bir kısmı tamamlanmıştır. İnşa edilen kanallardan Şanlıurfa-Mardin Ana Kanalı adeta suni bir nehir gibidir. 221 km uzunluğundaki ana kanalın debisi 200 metreküp/saniye olup Kızılırmak Nehri’nin Mart ayı debisine eşittir. GAP tamamlandığında; sulama – enerji ve içmesuyu faydası olmak üzere milli ekonomiye yıllık toplam 6.7 milyar dolar katkı sağlanacağını söyledi.

KOP, GAP’tan sonra en büyük sulama projesidir

KOP’un ise GAP’tan sonra en büyük sulama yatırımı olma özelliğini taşıdığını ifade eden Genel Müdür Yıldız, “Konya’nın su rüyasını gerçekleştirmek için uygulamaya konulan toplam 1 milyon 550 bin hektar olan sulama alanının yüzde 70 ’i hizmete alınmış, projenin kilit tesisi olan Mavi Tünel Projesi’nden ovaya su aktarılmaya başlanmıştır. KOP tamamlandığında milli ekonomiye yıllık toplam 3,12 milyar dolar katkı sağlanacaktır” dedi.

Kuraklığa rağmen sulama sezonu başarı ile tamamlandı

DSİ Genel Müdürü Yıldız, “2021 yılının Ülkemizde kurak bir yıl olarak geçmesine rağmen sulamalarda çok ciddi bir sıkıntı yaşanmadığının altını çizerek, Sulama Birliklerimizin başarılı çalışmaları sayesinde sulama sezonları başarıyla tamamlanmıştır. Bununla birlikte sulamada modern şebekeye geçerek büyük tasarruf sağladık. Hizmete açılan alanlarda, borulu şebekeyle sulanan arazimizi yüzde 6’dan yüzde 29’lara çıkardık. Ülkemiz genelinde sulama yatırımlarıyla beraber eş zamanlı yürüttüğümüz arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetleri projelerinde 2021 yılı sonu itibarıyla toplamda 6,02 milyon hektar alanda toplulaştırma tescil çalışmaları tamamlanmıştır. Arazi toplulaştırma projelerinde 2023 yılı hedefimiz, 8,5 milyon hektar alanda toplulaştırma tescil çalışmalarının tamamlanmasıdır” dedi.

Şehirlerimize memba kalitesinde içmesuyu temin ettik

İçmesuyu yatırımları kapsamında; Bartın dahil olmak üzere 81 il için hazırlanan İçmesuyu Eylem Planları ile illerin 2040, 2050 ve 2071 yıllarına kadar içmesuyu ihtiyaçlarının karşılanması hedefleri doğrultusunda şehirlere memba kalitesinde içmesuyu temin çalışmalarının devam ettiğini belirten Yıldız, şunları söyledi:

“2021 yılı sonunda 49 milyon kişiye yaklaşık yıllık 5 milyar m3 içme kullanma suyu temin ettik. Bu yatırımlar yapılmamış olsaydı 44 il kısmen veya tamamen susuz kalacaktı. Bununla birlikte Ankara'nın asırlık rüyası olan ve 31,5 km ile Türkiye'nin en uzun içme suyu tünelini içinde barındıran Gerede Sistemini tamamladık. Gerede sistemi sayesinde Başkentimiz Ankara’ya yıllık 226 milyon metreküp su aktarılacak ve 2050'ye kadar su problemi yaşanmayacaktır. Kilis Yukarı Afrin Barajı, Gaziantep Düzbağ ve Konya Mavi Tünel İçmesuyu Projeleri ise hizmete aldığımız diğer projelerden bazılarıdır.

Ayrıca; Samsun 19 Mayıs, Denizli, Trabzon, Çanakkale, Nazilli, Milas ve İzmir Karaburun İçmesuyu, Çorum Koçhisar 2. Merhale, Adıyaman Besni Gölbaşı ve daha birçok yerde İçmesuyu yatırım çalışmalarımız devam etmektedir.

Diğer taraftan öncelikli olarak içme suyu temin edilen veya edilmesi planlanan havzalarda genellikle baraj, gölet gibi depolamaların membaındaki kirlilik tehdidi oluşturan atıksuların toplanması, arıtılarak yeniden kullanıma kazandırılması ve kontrollü deşarjı ile ilgili çalışmalar kapsamında atıksu tesisleri de inşa etmekteyiz.”

Taşkın koruma yatırımları son derece önem kazandı

DSİ ve Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından Taşkın Erken Uyarı Sistemi geliştirilerek uygulamaya konulduğunu da belirten DSİ Genel Müdürü Yıldız, 2020 ve 2021 yıllarında başta Rize, Giresun, Trabzon, Ordu ve Artvin illeri olmak üzere Doğu Karadeniz Bölgesinde, Kastamonu, Bartın ve Sinop illerinde olmak üzere, Batı Karadeniz Bölgesinde, meydana gelen taşkınlar sonrasında acil eylem planları hazırlanarak planlama ve projelendirme aşamasında olan projelere hız verildiğini kaydetti. İnşaat aşamasında olanlar da ise yoğun bir şekilde inşaat çalışmaları başlatıldığının söyleyen Yıldız, şöyle konuştu:

“İklim değişikliğine bağlı şiddetli yağışlarla birlikte daha önce yaşanmamış büyüklükte taşkınlar oluşabilmektedir. DSİ ve Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından Taşkın Erken Uyarı Sistemi geliştirilerek uygulamaya konulmaktadır. Bu sistemle dere yataklarındaki su seviyesi anlık takip edilecek, herhangi bir taşkın tehlikesi anında mülki idare amirlikleri ve yerel yönetimler vasıtasıyla, yöre halkı önceden uyarılacak böylece gerekli tedbirler alınıp can ve mal kaybı önlenecektir.

Üst havza tedbirleri kapsamında; Islah sekileri, tersip bentleri, geçirgen bentler (sel tırmığı dahil), moloz bariyerleri ve benzeri yapıların inşa edilmekte olduğunu açıklayan DSİ Genel Müdürü Yıldız,’Taşkın koruma tedbirleri kapsamında; Taşkın kontrol barajları, beton ve kargir duvarlar, taş tahkimatlar, biritler, dereyatağı tanzimleri, yol geçiş yapıları ve bu işler ile ilgili tüm sanat yapıları inşa edilerek proje sahalarının uzun vadeli olarak kalıcı şekilde taşkınlardan korunması sağlanmaktadır. 2020 ve 2021 yıllarında başta Rize, Giresun, Trabzon, Ordu ve Artvin illeri olmak üzere Doğu Karadeniz Bölgesinde, Kastamonu, Bartın ve Sinop illerinde olmak üzere, Batı Karadeniz Bölgesinde, meydana gelen taşkınlar sonrasında acil eylem planları hazırlanarak planlama ve projelendirme aşamasında olan projelere hız verilmiş, inşaat aşamasında olanlar da ise yoğun bir şekilde inşaat çalışmaları başlatılmıştır. Herhangi bir taşkın afeti meydana geldiğinde hızlı bir koordinasyon içerisinde makinalarımız yakın bölgelerden anında afet bölgesine ulaştırılmaktadır.”