TBMM Adalet Komisyonu Başkanı Tunç, soruları yanıtladı

Erkan Hızoğlu

Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı.

TBMM Adalet Komisyonu Başkanı ve AK Parti Bartın Milletvekili Yılmaz Tunç, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanının önlenmesine yönelik yaptırım kararlarının uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenleyen TBMM Genel Kurulundaki görüşmeleri esnasında milletvekillerinin sorularını yanıtladı.

Dernekler Kanunu'nda cezai hükümlerin, FATF tavsiyeleri doğrultusunda güncellendiğini aktaran Tunç, dernek kurma özgürlüğüyle ilgili hakkı kısıtlayan bir durumun söz konusu olmadığını belirtti.

BMGK'nin kitle imha silahlarının finansmanının önlenmesine yönelik kararlarının uygulanması amacıyla mevzuat düzenlemesi yapıldığını da anımsatan Tunç, konuşmasında şöyle dedi:

“Sayın Karahocagil ‘Kanun teklifinde derneklere üye olma, dernek yönetiminde yer alma, dernek kurma özgülüğünü daraltan düzenlemeler var mıdır?’ diye sordu. Dernekler Kanunun değişiklik içeren maddelerini şöyle bir özetlersek merkezi yurt dışında olan dernekler ve vakıflarda dernek kapsamına alınıyor. Bunun dernek kurma özgürlüğünü ihlal eden bir durum olmadığı da hepinizin malumu. Dernek kurma hakkıyla ilgili Dernekler Kanunun 3. Maddesinde yapılan değişiklik terörün finansmanı suçu, uyuşturucu ticareti, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama suçlarından mahkûm olanlar Dernek Yönetim Kurulu Üyeliklerinde görev alamayacak. Böyle bir sınırlama var. Buda tabi ki Uluslararası Mali Eylem Görev Gücünün tavsiyeleri arasında olan bir husus.

“İçişleri Bakanına yetki veriliyor”

Dernekler Kanunun 19. Maddesindeki denetimle alakalı kamu görevlilerine denetim yaptırılacağı hususu ve bunun ücreti ve yetkileriyle ilgili düzenlemeler var. Bunlarda dernek kurma özgürlüğüne kısıtlama getiren düzenlemeler değil. Madde 21’de derneklerin yurt dışı yardımlarıyla ilgili eskiden yurt dışı yardımlarıyla ilgili bildirim vardı. Yeni düzenlemede de yurt dışına yapılacak yardımlarla ilgili de bildirim yükümlülüğü getiriliyor. Burada yine dernek kurma özgürlüğüne halel getiren bir düzenleme söz konusu değil. Çok tartışılan Dernekler Kanunun 30. Maddesine a maddesi ekleniyor. Burada da yine biraz önce bahsettiğim 3 suçla ilgili dernek yönetim organlarında görev yapan bir kişiyle alakalı sadece geçici tedbir noktasında İçişleri Bakanına yetki veriliyor. Ve acele hallerde de bu tedbir yeterli değilse İçişleri Bakanı dernek faaliyetini geçici olarak durdurabilecek. Ancak derhal mahkemeye başvuracak. Hakim onayı gerekiyor. 48 saat içerisinde de gecikmeksizin hakim kararı alınacak.

“Bir kısıtlama söz konusu değil”

Eğer hakim kararıyla dernek yönetim organı görevden el çektirilmişse yine Medeni Kanunumuzun ilgili maddesince de kayyum tayininin nasıl yapılacağı belirtilmiş. Burada da yine dernek kurma özgürlüğüyle ilgili bir kısıtlama söz konusu değil. Dernekler Kanunundaki cezai hükümler yine Uluslararası Mali Eylem Görev Gücünün tavsiyeleri doğrultusunda güncelleniyor. Uyum sağlanıyor. Dernek kurma özgürlüğü hakkını kısıtlayan durum söz konusu değildir. Sayın Taşkın’ın Türkiye farklı terör örgütleri ve terörizmin farklı biçimleriyle ilgili yılardır mücadele eden bir ülkedir. Terörizmin finansmanıyla mücadelede uluslararası işbirliğine inandığımızı belirtti. Bunlara katılıyoruz. ‘Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin bu yöndeki kararlarının uygulanması amacıyla teklifte ne gibi düzenlemeler var?’ dedi. Kanun teklifine baktığımız zaman Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin kitle imha silahlarının finansmanının önlenmesine yönelik kararlarının uygulanması amacıyla mevzuat düzenlemesi yapılıyor. Bu şekilde kitle imha silahlarının yayılmasının önlenmesine ve uluslararası Güvenliğe katkı sağlanıyor. Kanunla bir Denetim ve İşbirliği Komisyonu kuruluyor. Kurulan Denetim ve İşbirliği Komisyonu kararların uygulanmasında etkin bir eşgüdüm sağlamaya yönelik. Bu çerçevede yaptırıma konu kişi ve kuruluşlara fon sağlanması, malzeme ve ekipman ticareti, teknoloji transferi yasaklanmakta ve mal varlığının dondurulmasıyla ilgili usuller belirlenmektedir.

“Yardım Toplama Kanunundaki cezalarla ilgili bir güncelleme söz konusu”

Sayın Durmuşoğlu ‘Derneklerin yardım toplamasıyla ilgili bu teklifte bir kısıtlama var mı? Yardım Toplama Kanunuyla ilgili yapılan düzenlemelerin amacı nedir?’ diye sordu. Teklifte Yardım Toplama Kanunuyla ilgili düzenlemeleri kısaca özetleyecek olursak Yardım Toplama Kanunun 6. Maddesinde bir değişiklik yapılıyor. İzin alma zorunluluğu zaten var. Kamu yararına çalışan dernekler zaten istisna kapsamında 28 civarında dernek ve vakıf bu izinden istisna. Getirilen düzenleme bu konuda nedir? İzinsiz yardım toplama faaliyeti eğer internet ortamında yapıldığı tespit edilmişse o yayının içeriğinin ortadan kaldırılabilmesiyle ilgili bir usul düzenlemesi gerçekleştiriliyor. Yardım Toplama Kanunun 9. Maddesinde de başvurunun incelenmesiyle ilgili bir düzenleme var. Yurt içine ve yurt dışına yapılacak yardımlara ilişkin şuandaki mevzuatımızda bir açıklık söz konusu değildi. Buna ilişkin yönetmeliğin çıkarılacağına yönelik bir düzenleme söz konusu. Yardım toplama faaliyetinin denetimiyle alakalı görevlendirilenlerle ilgili bu makamların yetkileriyle alakalı ilgili makamlardan bu denetimle alakalı bilgi ve belgenin toplanabilmesini daha etkin hale getiren bir düzenleme söz konusu.  Yine Yardım Toplama Kanunundaki cezalarla ilgili bir güncelleme söz konusu Mali Eylem Gücünün tavsiyeleriyle uyumlu bir yaptırım getiriliyor. Bu konuda bir tereddüt söz konusu değil.

“Avukatların savunma hakkını zedelenmiyor”

Sayın Kılıç’ın avukatlarla ilgili ‘Suç Gelirlerinin Aklanması Kanunun 2. Maddesinde yükümlü kapsamına avukatlarda dahil ediliyor. Burada savunma hakkını olumsuz etkileyen bir durum söz konusu mudur?’ diye sordu. Burada da yine Suç Gelirlerinin Aklanması Kanunun 2. Maddesinde yükümlü tanımında bir değişiklik yapılarak buraya avukatlarda ekleniyor. Şuanda mevcut düzenlemede şüpheli işlem bildiriminde yükümlü tanımına bankacılık, sigortacılık, bireysel emeklilik, sermaye piyasaları, ödünç para verme ve diğer finansal hizmetler ile, posta ve taşımacılık, talih ve bahis oyunlarında faaliyet gösterenler, döviz, taşınmaz, değerli taş ve maden, mücevher vasıtası, iş makinesi, tarihi eser, sanat eseri ve antika ticaretiyle iştigal edenler veya bu faaliyetlere aracılık edenler ile noterler, spor kulüpleri yükümlü kapsamındaydı. Şimdi şüpheli işlem bildirimine avukatlar dahil ediliyor. Ancak bunun sınırları var. Avukatların savunma hakkı bakımında diğer kanun hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla dahil edilmesi söz konusu. Avukatlık Kanunun 35. Maddesinin 1. Fıkrası kapsam dışında. 2. fıkrada belirtilen avukatların çünkü devlet dairelerinde tüm işlemleri yapma yetkisi var. Burada da bu yetkisiyle ilgili olarak suç gelirlerinin aklanması kanunu kapsamında şüpheli işlem bildirimi sadece taşınmaz alım satımı, sınırlı ayni hak kurulması kaldırılması, şirket ve vakıf kurulması, bileştirilmesi, bunların idaresi ve devredilmesi ve tasfiyesine ilişkin finansal işlemlerin gerçekleştirilmesi, banka menkul kıymetler ile bu hesaplarda yer alan varlıkların idaresiyle sınırlı bir düzenleme getiriliyor. Dolayısıyla Avukatlık Kanunun 35. Maddesinde belirtilen ve diğer kanunlarda belirtilen savunma hakkını zedeleyecek herhangi bir düzenleme söz konusu değildir. Burada yükümlü kapsamına avukatların alınması hususu yine paktın tavsiyeleri arasındadır. Ve üye ülkelerin birçoğu da bu yönde düzenleme gerçekleştirmiştir.”