Asgari ücret için son toplantı yarın!

Nilay Meryem ÇÖMLEK

2020 asgari ücret görüşmelerinde, yeni rakamı belirleme çalışmalarında sona gelindi. Bartın’daki binlerce kişi dahil olmak üzere doğrudan yaklaşık 7 milyon kişiyi yakından ilgilendiren asgari ücret için gözler yapılacak açıklamalara çevrildi.

Toplantılarının ilkini 2 Aralık’ta Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığında, ikincisini 10 Aralık’ta Türk-İş’te, üçüncüsünü 17 Aralık’ta Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonunda (TİSK) yapan komisyon, dördüncü toplantı için yine Bakanlıkta toplanacak.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk başkanlığındaki toplantıda, işveren heyetine TİSK Genel Sekreteri Akansel Koç, işçi heyetine Türk-İş Genel Eğitim Sekreteri Nazmi Irgat başkanlık edecek.

Toplantıda, 2020 yılında geçerli olacak asgari ücret rakamının Bakan Selçuk tarafından açıklanması bekleniyor.

Gözler hükümetin atacağı adımda

Son görüşme öncesi, hükümet, işçi ve işveren tarafından gelen açıklamalar, dikkatleri yeni asgari ücret rakamına çevirdi.  Önceki yıllardan farklı olarak bu yıl asgari ücret sürecini Hak-İş ve DİSK ile iletişim halinde yürüten Türk-İş’in, bir kişinin yaşam maliyeti olarak belirlenen 2 bin 578 liranın altındaki bir rakamı konuşmama ısrarı sürüyor.

Asgari ücret desteğinin 2020’de 200 liraya yükseltilip tüm işletmeleri eşit kapsayacak şekilde devam etmesi, yüzde 2 olan İşsizlik Sigortası İşveren Payı’nın 2020’de alınmaması gibi talepleri bulunan TİSK, asgari ücrette dengelerin gözetilmesini istiyor.

TİSK, geride kalan görüşmelerde kamuoyuna bir rakam telaffuz etmemekle birlikte, Türk-İş’in 2 bin 578 liralık rakamını yüksek buluyor.  Bu süreçte, işçi ve işveren tarafı kadar hükümetin tutumu da ayrı bir merak uyandırıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Malezya temaslarının ardından asgari ücretle ilgili “Bakalım, son geldikleri nokta nedir, onu da bir kendilerinden görelim. İnşallah, tarafları memnun edecek bir adımı atarız.” açıklaması asgari ücret görüşmelerini yeni bir boyuta taşıdı.

“Kabine Toplantısında asgari ücret gündeme gelmedi”

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, geçtiğimiz gün Cumhurbaşkanlığı Kabinesi Toplantısı’na ilişkin bir basın toplantısı düzenledi. Toplantıda ele alınan konular ve gündemdeki gelişmelere dair açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın, basın mensuplarının sorularını da cevapladı.

Bir basın mensubunun “1 Ocak itibarıyla asgari ücretin ne olacağı merak ediliyor. İşverenler durumlarını açıkladılar, işçi temsilcileri de 2 bin 578 liranın altında bir ücreti kabul etmeyeceklerini ifade ettiler. Sayın Cumhurbaşkanı Çalışma Bakanıyla görüşüp belki de bir jest yapabiliriz demişti. Bu konu gündeme geldi mi? Hükûmetin kafasında bir rakam var mı; bu merak ediliyor.” sorusuna Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın, “Asgari ücret konusu bugün Kabine Toplantısında gündeme gelmedi, ama Çalışma Bakanımız bu konuda bir çalışma yapıyor, bunu diğer kurumların ve ilgili tarafların, asgari ücrete taraf olan işveren-işçi taraflarının bütün değerlendirmeleri alınmak suretiyle bir noktaya gelecek, o noktada da tabi ki Cumhurbaşkanımızın da bir değerlendirmesi olacak. Yani burada jesti hani rakamın inmesi-çıkmasından ziyade herkesin taleplerini karışlayacak bir orta yolun bulunması şeklinde anlamak daha isabetli olur. O konudaki çalışma devam ediyor şu anda.” yanıtını verdi.

Önceki toplantılarda neler olmuştu?

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığındaki ilk toplantıda, Bakan Zehra Zümrüt Selçuk, tarafların bakış açısını dikkate alarak ortak bir noktada buluşmak istediklerini belirterek, “Komisyonda tıpkı geçtiğimiz yıl olduğu gibi asgari ücretin tüm tarafların uzlaşısı ile tespit edilmesini canı gönülden diliyorum.” ifadesini kullanmış, işçi ve işveren temsilcileri de toplantıda görüş ve taleplerini dile getirmişlerdi.

Türk-İş’in ev sahipliğindeki ikinci toplantıda ise Hazine ve Maliye ile Ticaret Bakanlıkları ve TÜİK temsilcileri, ekonomik veri ve raporları sundu. TİSK’te yapılan üçüncü toplantıda, TÜİK temsilcisi bir işçinin aylık gıda harcama tutarını komisyona sundu. Söz konusu tutar, ağır statüdeki işlerde 2 bin 331 lira, orta statüdeki işlerde 2 bin 86 lira 80 kuruş, hafif statüdeki işlerde bin 940 lira 70 kuruş olarak açıklandı.

Asgari ücret, yasa gereği 5’er işçi, işveren ve devlet temsilcisi olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirleniyor. Bu komisyonda, işveren tarafını TİSK, işçi tarafını ise en fazla üyeye sahip konfederasyon olduğu için Türk-İş temsil ediyor.  Bakanlığın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp oy çokluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor.

Mevcut asgari ücret net 2 bin 20 lira

Halen bekar bir işçi için aylık brüt 2 bin 558 lira 40 kuruş olan asgari ücret, vergiler ve kesintiler düştüğünde net 2 bin 20 lira 90 kuruş olarak uygulanıyor. Apartman görevlileri için ise normal işçilerden farklı olarak gelir ve damga vergileri kesilmediğinden net 2 bin 174 lira 64 kuruş olarak hesaplanıyor. 

Asgari ücretin işverene toplam maliyeti, bir işçi için 3 bin 6 lira 12 kuruş. Bunun 2 bin 558 lira 40 kuruşunu brüt asgari ücret, 396 lira 55 kuruşunu sosyal güvenlik primi, 51 lira 17 kuruşunu işveren işsizlik sigorta fonu oluşturuyor.